Tajik Development Gateway на русском языке > Учебник таджикского языка > Учебник таджикского языка – Урок 16 > Учебник таджикского языка – Урок 16 – Упражнения 3-9

Учебник таджикского языка – Урок 16 – Упражнения 3-9

Урок 16

Упражнения 3-9

3. Преобразуйте действительный залог в страдательный без указания носителя действия так, чтобы подчёркнутое слово было подлежащим.
Ин мунаққид эчодиёти нависандаи забардасти ТОЧИКРО ба забони русй турчума кард. Адибон яг.ярхои зиёди назмиву насриро офаридаанд. Қаламкашон эчодиёташонро ба фидокориҳои фарзандони тоҷик дар майдони Ҷанги Ватанй бахшиданд. Адибони муосир чанбаи хунариву тасвирии япабиётро ривоч доданд ва макоми суханро баланд бардоштанд. Имрӯз мо дар сафҳои адибон чявононеро мебинем. Мунаққидони тоҷик асархои адибонро ҳаматарафа таҳлил намудаанд.
4. Вставьте послелог, где необходимо.
Адабиёти тоҷик… таърихи ҳазорсола дорад. Хонандагони мо Мирзо Турсунзода… ба хубй мешиносанд. Мавзӯъҳои дӯстй, сулҳу амният, ки дар эчодиёти устод мавқеи намоён… ишгол мекунанд, ба харакати демократии чаҳон таъсири намоён расонданд. Адибон Абулқосим Лоҳутй ва Мирсаид Миршакар асарҳои зиёди назмиву насри… офаридаанд. Баъдтар адибон Фотеҳ Ниёзй, Пӯлод Толис, Мӯъмин Қаноат эҷодиёташон… ба фидокориҳои фарзандони точик дар майдони Ҷанги Ватанй бахшиданд. Онҳо фоҷиаи ҳаёти ақибгоҳ… дар сатҳи баланди адабиёти бадеии ҷахонй инъикос карданд. Баъдтар Султон Шоҳзода, Абдулҳамид Самад ва Ҷонибек Акобир ҷанбаи хунариву тасвирии адабиёт… ривоҷ доданд. Камол Насрулло ва Раҳмат Назрй мақоми сухан… баланд бардоштанд. Имрӯз мо дар сафҳои адибон ҷавононе… монанди Низом Қосим ва Фарзона мебинем, ки эчодиёти онҳо диққати умум… ба худ ҷалб менамояд. Дар баробари пеш рафтани адабиёти бадей илми адабиётшиносй… низ инкишоф ёфтааст. Имрӯзҳо нависандагон асарҳои ҳамдигар… мехонанд ва назму насри муосири дорой мазмуну шакли баланди бадей… ба забони русиву забонҳои дигар тарчума карда мешаванд.
5. Вставьте предлоги.
Намояқцагони адабиёти классикии тоҷик на фақат … инкишофи адабиёт ва маданияти халқи тоҷик, балки … пеш рафтани адабиёт ва фарҳанги дигар халкҳои Шарқ ҳисса гузоштаанд. Асарҳои ин устоди забардасти қалам — “Одина”, “Дохунда”, “Ғуломон”, “Марги судхӯр”, “Ятим” ва “Ёддоштҳо”, ки … бисёр забонҳо тарчума шудаанд, шӯҳрати ҷаҳонй пайдо кардаанд. Хонандагони мо Мирзо Турсунзодаро … хубй мешиносанд. Нашъунамои адабиёти солхои 50-70-и тоҷик … номи ӯ пайвастааст. Ободии ватан, ки бо меҳнати фидокоронаи халқ … даст омадаст, … шеъру достонҳои Мирзо Турсунзода тараннум ёфтааст. … байни як идда қаламкашон … солҳои шастум истеъдодҳоеро … мисли Фазлиддин Муҳаммадиев ва Лоиқ Шералй дидан мумкин аст, ки боиси сарсабзии минбаъдаи адабиёти точик гардиданд. Имрӯз мо … сафҳои адибон ҷавононеро монанди Низом Қосим, Фарзона ва дигарон мебинем, ки эҷодиёти онҳо диққати умумро … худ ҷалб менамояд. … баробари пеш рафтани адабиёти бадей илми адабиётшиносй низ инкишоф ёфтааст. Маълум аст, ки ҳеҷ як адабиёт … танҳоӣ ва чудой умр … cap намебарад. Адабиёти халқҳои кишварҳои узви Иттиҳоди давлатҳои мустақил (ИДМ) ва чаҳон … ҳамдигар алоқаи зич дорад.
6. Вставьте изафет, где необходимо. j
Адабиёт … тоҷик таърих… ҳазорсола дорад. Нависандагони муосири тоҷик давомдиҳандагони беҳтарин анъанаҳо … адабиёти классики … тоҷиканд. Асосгузор … ин адабиёт Садридцин Айнй мебошад. Асарҳо… ин устоди забардасти қалам шӯҳрат… ҷаҳонй пайдо кардаанд. Хонандагон… мо Мирзо… Турсунзодаро ба хубй мешиносанд. Нашъунамо… адабиёти солхои 50-70-и тоҷик бо ном… Ӯ пайвастааст. Ободи… ватан, ки бо меҳнат… фидокоронаи халқ ба даст омадаст, дар шеъру достонҳо… Мирзо Турсунзода тараннум ёфтааст. Мубориза… озодихоҳонаи халқҳо ба ҳаракат.,,, демократии ҷаҳон таъсири намоён расонданд. Адибон асарҳои зиёд… назмиву насриро офарида, ба наслхо… оянда мероси бои адабиро боқй гузоштаанд. Баъдтар адибон фоҷиа… ҳаёти ақибгоҳро дар сатҳи баланди адабиёти бадей… ҷахонй инъикос карданд. Баъдтар Султон Шоҳзода, Абдулҳамид Самад, Ҷонибек Акобир, Камол Насрулло, Раҳмат Назрй ҷанба… ҳунариву тасвирии адабиётро ривоҷ доданд ва мақом… суханро баланд бардоштанд. Дар баробар… пеш рафтани адабиёти бадей илм… адабиётшиносй низ инкишоф ёфтааст. Маълум аст, ки ҳеҷ як адабиёт… ба танҳой ва ҷудой умр ба cap намебарад. Адабиёт… халқҳои кишварҳои узви Иттиҳоди давлатҳои мустақил (ИДМ) ва ҷаҳон бо ҳамдигар алоқаи зич дорад.
7. Выберите нужный вариант из предложенных в скобках.
Адабиёти тоҷик таърихи (бадей, ҳазорсола, адабй) дорад. Намояндагони адабиёти классикии тоҷик дар инкишофи адабиёт ва маданияти халқи тоник (хисса, анъана, ақибгоҳ) гузоштаанд. Нависандагони муосири тоҷик давомдиҳандагони беҳтарин (алоқаҳои, амниятҳои, анъанаҳои) адабиёти классикии тоҷиканд. (қаламкаши, асосгузори, давомдиҳандаи) ин адабиёт Садриддин Айнй мебошад. Асарҳои ин устоди забардасти (қалам, иттиҳод, меҳнат) — “Одина”, “Дохунда”, “Ғуломон”, “Марги судхӯр”, “Ятим” ва “Ёддоштҳо” ба бисёр забонҳо тарнума шудаанд. Нашъунамои адабиёти солхои 50-70-и тоҷик бо (тараннуми, истеъдоди, номи) ӯ пайвастааст. Ободии ватан бо меҳнати фидокоронаи (идда, халқ, давлат) ба даст омадаст. (ҳаракатҳоиамният, меросҳои, мавзӯъҳои) дӯстй, сулху амният ва муборизаи озодихоҳонаи халқҳо дар энодиёти устод мавқеи намоёнро ишғол мекунанд. Имрӯз мо дар сафҳои адибок ҷавононеро монанди Низом Қосим, Фарзона ва дигарон мебинем, ки (энодиёти, шуҳрати, адабиётпганосии) онҳо диққати умумро ба худ ҷалб менамояд. Дар баробари пеш рафтани адабиёти бадей илми адабиётшиносй низ (диққат, инкишоф, инъикос) ёфтааст. Мунаққидони тоник боиси чуқуртар ва (комилтар, муосиртар,фидокоронатар) шудани эҷодиёташон гардидаанд. Маълум аст, ки ҳеҷ як адабиёт ба танҳой ва нудой (умр, тахлил, шакл) ба cap намебарад. Адабиёти халқҳои кишварҳои узви Итгиҳоди давлатҳои мустақил (ИДМ) ва ҷаҳон бо ҳамдигар алоқаи (ҳазорсола, чуқур, зич) дорад.
8. Ответьте на вопросы.
Адабиёти тоник таърихи чандсола дорад? Кадом намояндагони адабиёти классикии тоник дар пеш рафтани адабиёт ва фарҳанги дигар халқҳои Шарқ ҳисса гузоштаанд? Нависандагони муосири тоник давомдиҳандагони кадом анъанаҳои адабиёти классикии тоҷиканд? Асосгузори ин адабиёт кй мебошад? Кадом асарҳои ин устод шӯҳрати ҷаҳонй пайдо кардаанд? Нашъунамои адабиёти солхои 50-70-и тоҷик бо номи кй пайвастааст? Чй мавзӯъҳое дар шеъру достонҳои Мирзо Турсунзода тараннум ёфтааст? Кадом адибон эҷодиёташонро ба фидокориҳои фарзандони тоник дар майдони Ҷанги Ватанй бахшиданд? Кй боиси сарсабзии минбаъдаи адабиёти тоник гардидааст? Кй чанбаи ҳунариву тасвирии адабиётро ривоҷ дода, мақоми суханро баланд бардоштааст? Имрӯз мо дар сафҳои адибон кадом ҷавононро мебинем? Дар баробари пеш рафтани адабиёти бадей чй инкишоф ёфтааст? Шумо кадом мунаққидони тоҷикро мешиносед? Имрӯзҳо дар нумҳуриҳои мухталиф кадом чорабиниҳо гузаронда мешавад, то ки мухлисони адабиёт бо асарҳои наву муаллифонашон шинос шаванд?
9. Переведите на таджикский.
Таджикская литература имеет тысячелетнюю традицию. Представители таджикской классической литературы подобно поэтам Рудаки, Фирдоуси, Саади, Насири Хосрову и Омару Хайяму не только сделали свой вклад в формирование таджикской литературы, но и помогли развитию литератур других стран Востока. Современные таджикские писатели — продолжатели лучших традиций таджикской классики. Основателем современной литературы считается Садриддин Айни. Его произведения были переведены на множество языков. Но наши читатели также хорошо знают и Мирзо Турсунзаде. Расцвет литературы 50-70-х годов связан с его именем. В его произведениях воплотились такие темы, как самоотверженный труд на благо родины, мир и дружба между народами, их освободительная борьба.
Богатое литературное наследство оставили такие мастера, как Абулькасем Лахути, Мирсаид Миршакар, Джалол Икроми, Рахим Джалиль, Сотим Улугзода и многие другие. О самоотверженности таджиков на полях сражений Великой Отечественной войны мы можем прочесть в произведениях Фотеха Ниёзи, Пулода Толиса, Мумина Каноата. Много талантов появилось в 60-х годах прошлого века. Среди них можно увидеть такие имена, как Фазлиддин Мухаммадиев, Лоик Шерали, Бозор Собир, Гулрухсор, Гулназар и многие другие. Сегодня мы среди писателей видим много молодёжи, которая привлекает всеобщее внимание. Параллельно с развитием литературы развивается и литературная критика. Известны такие критики, как Носирҷон Маъсумй, Воҳид Асрорй, Соҳиб Табар, Худой Шариф, которые всесторонне анализируют произведения и способствуют их совершенствованию.
Литературы стран СНГ не могут существовать без глубокой связи друг с другом. В столицах стран СНГ устраиваются декады культуры, проводятся форумы творческой молодёжи и другие мероприятия. Во время этих мероприятий писатели и поэты читают свои произведения. Многие из них переведены на русский язык и языки других стран СНГ.


МОСКОВСКИЙ ГОСУДАРСТВЕННЫЙ УНИВЕРСИТЕТ
имени М.В. ЛОМОНОСОВА
ИНСТИТУТ СТРАН АЗИИ И АФРИКИ
В. Б. Иванов, Е. В. Семенова, Ҳ. О. Хушқадамова
Учебник таджикского языка
для стран СНГ
В двух частях

Часть I
Москва
ИД «Ключ-С»
2009