Tajik Development Gateway на русском языке > Учебник таджикского языка > Учебник таджикского языка – Урок 14 > Учебник таджикского языка – Урок 14 – Упражнения 5-10

Учебник таджикского языка – Урок 14 – Упражнения 5-10

Урок 14

Упражнения 5-10

5. Вставьте послелог, где необходимо.
То аввали асри 20 дар ҷои Душанбе… 3 кишлок воқеъ буд. Он… аз ҳама тараф кӯҳҳо иҳота кардаанд. Аз қишлоқи Душанбе ба Бухоро, Самарканд, Бадахшон ва Афғонистон… роҳи корвон мегузашт. Он… зебошахр ё Душанбешаҳр ҳам меноманд. Душанбе… хиёбон, кӯчабоғ, гулгашт ва боғхои зебо зинат мебахшанд. Ҳар сол Душанбешаҳр… зеботар гашта, шаҳрвандонашро бо дигаргуниҳояш шод мегардонад. Хиёбони Рӯдакӣ кӯчаи зеботарин ва серодамтарин ба шумор рафта, ба сифати варақаи боздиди Тоҷикистон… хизмат мекунад. Дар вақтхои наздиктарин маркази пойтахти Точикистон симои худ… тағйир медиҳад. Пойтахти Тоҷикистон — Душанбешаҳр… , ки зинати он кӯчаҳо, боғҳо, гулгаштҳо, майдонҳо мебошанд, боз хам зеботар мегардад. Касе, ки ягон бор Душанбешаҳр… дидааст, дар ин ҷо зиндагй кардааст, барояш он дӯстдоштатарин ва маҳбубатарин гаштааст.
6. Вставьте предлоги.
Ин шаҳр яке … пойтахтхои ҷавонтарин … ҷаҳон мебошад. … аввали асри 20 … ҷои Душанбе 3 кишлоқ воқеъ буд. Маҳз рӯзи Душанбе … ин қишлоқрӯзи бозор буд. … соли 1929 … соли 1961 номи шахри Душанбе Сталинобод буд. Душанбе … водии Ҳисор ҷойгир шудааст. Онро … хама тараф кӯҳҳо иҳота кардаанд. … қишлоқи Душанбе … Бухоро, Самарканд, Бадахшон ва Афғонистон роҳи корвон мегузашт. Чорабиниҳои мухимтарину муҳимтари таърихй … ин ҷо баргузор мегарданд. … хиёбони Рӯдакй биноҳои муҳими маъмурй — Қасри Президент, Қасри Маҷлиси олй, вазоратҳо ва идорахо, силсилаи майдонҳои зебо — Дӯстӣ, Шаҳидон, … номи 800-солагии Маскав, … номи Айнй, … номи Рӯдакӣ, мехмонхонаҳо, мактабҳои олй, театрҳои беҳтарини мамлакат чой гирифтаанд. … маркази шаҳр сокинон ханӯз … соли 1927 боге бино намуданд, ки он яке … ҷойҳои беҳтарини ҷумҳурй гардид. Хиёбони Рӯдакӣ кӯчаи зеботарин ва серодамтарин … шумор рафта, … сифати варақаи боздиди Точикистон хизмат мекунад. Сохтмони Қасри миллат бо муваффақият анҷом гирифт. … хиёбонкӯчаи тарафи дарёи Душанбе фаввораҳо сохта мешаванд.
7. Вставьте артикль, где необходимо.
Ин шаҳр як… аз пойтахтҳои чавонтарин дар чаҳон мебошад. То аввали аср… 20 дар чои Душанбе 3 қишлоқ воқеъ буд. Номи як…аш — Душанбе буд. Маҷмааи меъморию ёдгорй.I., ки соли 1999 бахшида ба 1100-солагии Давлати Сомониён дар Майдони Дӯстии пойтахти Точикистон бунёд гардид, як… аз комёбихои беҳтарин дар шаҳрсозии ҷаҳон ба шумор меравад. Душанберо хиёбон, кӯчабоғ, гулгашт… ва боғҳои зебо зинат мебахшанд. Дар маркази шаҳр сокинон ханӯз дар соли 1927 боге бино намуданд, ки он як… аз ҷойҳои беҳтарини ҷумҳурй гардид. Имрӯз ин Боги марказии фарҳангй як… аз ҷойҳои дӯстдоштаи мардум аст. Пойтахти Тоҷикистон — Душанбешаҳр…, ки зинати он кӯчаҳо, боғҳо, гулгаштҳо, майдонҳо мебошанд, боз ҳам зеботар мегардад. Кас…, ки ягон бор Душанбешаҳрро дидааст, дар ин ҷо зиндагй кардааст, барояш он дӯстдоштатарин ва маҳбубтарин гаштааст.
8. Выберите нужный вариант из предложенных в скобках.
Ин шаҳр яке аз пойтахтҳои (серодамтарин, ҷавонтарин, фарҳангитарин) дар ҷаҳон мебошад. То аввали асри 20 дар ҷои Душанбе 3 (қишлоқ, гулгашт, вазорат) воқеъ буд. Маҳз рӯзи Душанбе дар ин қишлоқ рӯзи (маҷмаа, корвон, бозор) буд. Онро аз ҳама тараф (сохтмонҳо, кӯҳҳо, нақлиёт) иҳота кардаанд. Таърихнависон бори аввал дар бораи Душанбе соли 1676 (маълумот, чорабинй, шаҳрсозй) додаанд. (симоҳои, чорабиниҳои, фаввораҳои) муҳимтарину муҳимтари таърихй дар ин ҷо баргузор мегарданд. Дар маркази шаҳр сокинон ҳануз дар соли 1927 боғе (идора, комёбӣ, бино) намуданд. Ҳарсола (сокини, симои, силсилаи) шаҳр тағйир меёбад, пойтахт зеботар мегардад. Дар хиёбонкӯчаи тарафи дарёи Душанбе (зинатҳо, фаввораҳо, гулгаштҳо) сохта шуданд. Хати сайри нақлиёти мусофиркашонй дарозтар гашта, (мошинҳои, вазоратҳои, бунёдҳои) мусофиркаш зиёд мешаванд.
9. Ответьте на вопросы.
Пойтахти Ҷумҳурии Тоҷикистон кадом шахр аст? Дар ҷои Душанбе пеш чй буд? Номи Душанбе аз куҷо шрифта шудааст? Ҷумхурии Тоҷикистон кай таъсис ёфт? Душанбе аввал чӣ ном дошт? Шаҳри Душанбе дар куҷо ҷойгир шудааст? Таърихнависон бори аввал кай дар бораи Душанбе маълумот додаанд? Ҳоло Душанбе чй хел марказ аст? Душанберо боз чй хел меноманд? Дар хиёбони Рӯдакй кадом биноҳои маъмурй ҷой гирифтаанд? Душанберо чиҳо зиннат мебахшанд? Ҷои дӯст- доштаи мардум дар Душанбе кадом бог аст? Кучаи зеботарини Душанбе кадом аст? Дар Душанбе сохтмони кадом қаср бомуваффақият анҷом ёфт? Фаввораҳо дар кадом тарафи шахр сохта шуданд? Гулгаштҳои нави хурд дар кучо бунёд мегарданд? Душанбешаҳр барои кй дӯстдоштатарин ва маҳбубтарин гаштааст?
10. Переведите на таджикский.
Душанбе — одна из самых молодых столиц мира. В начале XX века здесь был кишлак, в котором по понедельникам устраивался (букв, был) базар. Республика Таджикистан была образована в 1924 году. С 1929 по 1961 год этот город назывался Сталинабад. Теперь Душанбе столица молодой республики. Он находится в Гиссарской долине. Его со всех сторон окружают горы. Впервые о нём сообщили историки в 1676 году. Тогда через этот кишлак проходил караванный путь на Самарканд, Бухару и Афганистан.
Теперь Душанбе — экономический, культурный и административный центр. С каждым годом он становится всё краше и радует своих жителей. Архитектурно-мемориальный комплекс в честь 1100- летия государства Саманидов считается лучшим достижением в градостроительстве. Вдоль проспекта Рудаки ещё в XX веке были построены очень красивые здания. Сейчас лицо города изменяется. Повсеместно закладываются новые бульвары. На улицах возле реки Душанбе строятся красивые фонтаны. Для того, кто хоть раз побывал в Душанбе, он стал любимым городом.


МОСКОВСКИЙ ГОСУДАРСТВЕННЫЙ УНИВЕРСИТЕТ
имени М.В. ЛОМОНОСОВА
ИНСТИТУТ СТРАН АЗИИ И АФРИКИ
В. Б. Иванов, Е. В. Семенова, Ҳ. О. Хушқадамова
Учебник таджикского языка
для стран СНГ
В двух частях

Часть I
Москва
ИД «Ключ-С»
2009